Trong chương trình hóa học lớp 8, những bài đầu tiên học sinh tìm hiểu về nguyên tố, nguyên tử . . . và một phần rất quan trọng có liên quan tới chương trình học sau này rất nhiều đó chính là hóa trị của một nguyên tố hóa học.
Hóa trị là gì ?
Hóa trị là chỉ số biểu thị cho khả năng liên kết của một nguyên tố nào đó.
Ví dụ:
Người ta thường nói nguyên tố Natri có hóa trị I như vậy thì nguyên tử natri có thể liên kết được với 1 nguyên tố khác mà thôi.
Mỗi nguyên tố có bao nhiêu hóa trị ?
Khả năng liên kết của mỗi nguyên tố là khác nhau do vậy hóa trị của mỗi nguyên tố cũng khác nhau. Cũng chính vì khả năng liên kết là khác nhau cho nên trong bản thân mỗi nguyên tố có thể có nhiều hóa trị.
Một ví dụ về nguyên tố Kali người ta thường nói Kali có hóa trị I do vậy Kali chỉ liên kết với 1 nguyên tố hóa học khác mà thôi.
Ví dụ như trong hợp chất KCl thì có 1 nguyên tử Kali liên kết với 1 nguyên tử Clo mà thôi. Nhưng đối với nguyên tố khác là sắt (Fe) thì có nhiều hợp chất hơn như FeO và Fe2O3. Ta có thể thấy trong hợp chất FeO thì có 1 nguyên tử sắt liên kết với 1 nguyên tử oxi nhưng trong hợp chất Fe2O3 có 2 nguyên tử sắt liên kết với 3 nguyên tử oxi. Nguyên tố sắt đã thể hiện mình có nhiều hóa trị mà ở đây sắt có 2 hóa trị là II và III.
Kết luận: Nguyên tố hóa học có thể có một hoặc nhiều hóa trị.
Hiện nay, chúng ta đã có quá nhiều nguyên tố hóa học mà tôi kể sơ sơ ra đã có hơn 100 nguyên tố hóa học rồi. Vậy thì chúng ta làm sao có thể nhớ được hóa trị cụ thể của từng nguyên tố hóa học ?
Cách học thuộc bảng hóa trị lớp 8
Để học thuộc bảng hóa trị lớp 8 yêu cầu mỗi học sinh:
- Thuộc ký hiệu hóa học của các nguyên tố.
- Nắm được khái niệm hóa trị.
Thuộc lòng bài ca hóa trị dưới đây:
Kali (K), Iot (I), Hidrô (H)
Natri (Na) với Bạc (Ag), Clo (Cl) một loài
Là hoá trị một (I) em ơi
Nhớ ghi cho kỹ kẻo thời phân vân
Magiê (Mg), Kẽm (Zn) với Thuỷ Ngân(Hg)
Oxi (O), Đồng (Cu), Thiếc(Sn) cùng gần Bari (Ba)
Cuối cùng thêm chú Canxi (Ca)
Hoá trị hai (II) đấy, có gì khó khăn
Bác Nhôm (Al) hoá trị ba(III) lần
In sâu nhớ kỹ, khi cần có ngay
Cacbon (C), Silic (Si) này đây
Có hoá trị bốn(IV) không ngày nào quên
Sắt (Fe) kia lắm lúc hay phiền
Hai, ba lên xuống nhớ liền ngay thôi
Nitơ (N) rắc rối nhất đời
Một hai ba bốn, khi thời lên V
Lưu huỳnh (S) lắm lúc chơi khăm
Xuống hai lên sáu khi nằm thứ tư
Phot pho (P) nói đến không dư
Có ai hỏi đến thì ừ rằng năm
Em ơi, cố gắng học chăm
Bài ca hoá trị suốt năm cần dùng.
